Rys historyczny szkoły
„Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich” wydany w 1881 roku informuje, iż w Gortatowie, wsi powiatu brodnickiego istniała szkoła katolicka. Więcej informacji na ten temat dostarcza monografia „Diecezja Chełmińska” wydana nakładem Kurii Biskupiej w Pelplinie w 1928 roku. Podaje ona, iż placówka ta zatrudniała jednego nauczyciela, a uczęszczało do niej 93 dzieci katolickich. Po II wojnie światowej inauguracja nowego roku szkolnego nastąpiła 17 września 1945 roku. Obowiązki kierownika objęła na rok Olga Buniak. Szkoła była zniszczona a izby lekcyjne nie wyremontowane. Jak wspominali pierwsi uczniowie, mieszkanie nauczycieli nie miało pieca. W latach 1946 – 1952 placówką kierował Józef Łyda. Przybyli nowi nauczyciele: Klara Ludwicka, Teresa Bergmańska, Maria Rumińska, Tadeusz Rumiński. Mimo, iż w szkole uczyło się ponad 100 uczniów ( a w 1946 roku nawet 148 ) nauka odbywała się w klasach łączonych: I, II-III, IV-V, VI-VII.
Przełomowym momentem w dziejach placówki stał się dzień 15.02.1952 r., kiedy zmianie uległo całe grono pedagogiczne. Obowiązki kierownika szkoły przejął młody nauczyciel (zaledwie z trzyletnim stażem) Kazimierz Fuks. Wraz z nim podjęli pracę: jego żona, Irena Fuks oraz Czesław Zaledkiewicz. Lata 1952-1965 to okres szybkiego rozwoju szkoły. W tym czasie zostało wybudowane w czynie społecznym boisko szkolne wartości 111 tysięcy złotych. Wybudowano również nową drwalnię.
Prace były prowadzone systemem gospodarczym. W budynku szkolnym dokonano pewnych zmian konstrukcyjnych, co umożliwiło uzyskanie dodatkowych trzech izb lekcyjnych.W roku 1964/1965 szkoła posiadała już pięć klas i jak informował ówczesny kierownik, była w pełni przygotowana do wprowadzenia reformy szkolnej z klasą ósmą.Uczęszczało do niej wówczas 150 uczniów, a pracowało sześciu nauczycieli: Kazimierz Fuks, Irena Fuks, Jadwiga Berent, Lidia Rosicka, Genowefa Tomaszewska, Aleksander Tomaszewski.
Rozkwit placówki został jednak brutalnie przerwany. Z niewyjaśnionych przyczyn 5 listopada 1965 roku wybuchł pożar. Ogień strawił strych, dwie izby lekcyjne, kancelarię, bibliotekę. Wszystko to, co tak dużym nakładem sił i środków udało się zmodernizować, spłonęło w ciągu jednej nocy. Ponownie rozpoczął się trudny okres w dziejach szkoły. Dwie ocalałe izby przegrodzono, a u pobliskiego gospodarza wynajęto dwie następne w budynkach gospodarczych.
Dziadkowie dzisiejszych uczniów wspominając naukę w klasach zastępczych uśmiechają się znacząco. Ich naukę niejednokrotnie przerywały wrzaski dolatujące z sąsiedniej chlewni. Rok 1966 to okres intensywnych zabiegów kierownika szkoły i Wydziału Oświaty w Brodnicy o przyznanie kredytu na budowę nowej placówki. Po przygotowaniu niezbędnej dokumentacji i wyznaczeniu nowej lokalizacji (w starym parku po rozparcelowanym majątku Sowińskich) wiosną 1967 r. Państwowe Przedsiębiorstwo Budownictwa Rolniczego w Brodnicy rozpoczęło budowę. W tym samym roku w wyniku starań kierownika szkoły podjęto decyzję o wykonaniu budowli eksperymentalnej-piętrowego domu z czterema mieszkaniami dla nauczycieli.W grudniu 1969 roku została oddana do użytku nowa szkoła zbudowana dla 200 uczniów według typowego projektu (tysiąclatka) ze środków Społecznego Funduszu Budowy Szkół i Internatów za sumę 3000000 zł. W lutym 1969 r. rozpoczęła się przeprowadzka i urządzanie izb lekcyjnych. Do obowiązków grona pedagogicznego i kierownika szkoły należało nie tylko organizowanie zajęć dydaktyczno-wychowawczych, ale również wiele spraw związanych z zagospodarowaniem przyległego terenu.
Wiosną wspólnie z uczniami i rodzicami przystąpiono do równania terenu, siania trawników, sadzenia drzew, krzewów i żywopłotów.Dnia 9 lipca 1969 r. nastąpiło uroczyste otwarcie szkoły i nadanie jej imienia – 25 lecia PRL. Uroczystego otwarcia dokonał ówczesny przewodniczący Powiatowej Rady Narodowej – B. Pawlik. Od 1974 r. nową formą kształcenia i wychowania był system zbiorczych szkól gminnych polegający m.in. na dowożeniu uczniów klas siódmych i ósmych z placówek wiejskich do miejskich.
Szkoła Podstawowa w Gortatowie, mimo ciągłego łączenia klas nie przestała być jednak placówką ośmioklasową. Do roku 1984 funkcję dyrektora szkoły pełnił Kazimierz Fuks, jej pomysłodawca i twórca. W latach 1984 – 1998 stanowisko to piastował Szczepan Strużyński. Od 1.09.1998 obowiązki dyrektora pełni Zenon Matuszewski. Przez wszystkie te lata zmieniali się wychowankowie i nauczyciele.Uczniowie osiągali wiele sukcesów w konkursach przedmiotowych, plastycznych, literackich, wiedzy pożarniczej. Wiele radości przysparzali sportowcy, zajmując czołowe lokaty w powiecie i województwie.Bardzo prężną organizacją było harcerstwo. W latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych 13. Drużyna Harcerska im. Aleksandra Zawadzkiego, a w latach osiemdziesiątych 90. Drużyna Harcerska im. Janusza Korczaka, która w nagrodę brała udział w obozie międzynarodowym w NRD. Przez wiele lat w budynku szkoły w okresie letnim mieściły się kolonie organizowane przez Towarzystwo Przyjaciół Dzieci. Odbyło się tu mnóstwo uroczystości, wycieczek, rajdów, biwaków, obozów. Dnia 1.09.1999 roku, w trzydziestą rocznicę oddania nowego budynku szkoły, dokonano zmiany nazwy placówki. Obecnie nosi ona imię Ziemi Michałowskiej, co motywuje uczniów do pogłębienia wiedzy o najbliższym rejonie. W wyniku zmiany sieci szkół w Gminie Brodnica jest sześcioletnią szkołą podstawową, w której pracuje 12 nauczycieli, w tym 9 w pełnym wymiarze czasu. Filią Szkoły Podstawowej w Gortatowie jest placówka w Cielętach ( klasy I – III ). Dzieci uczą się na jedną zmianę i nie są anonimowe. Nauczyciele znają swoich wychowanków nie tylko z widzenia. Znają ucznia, jego sytuację rodzinną tym bardziej, że większość z nich uczy już drugie pokolenie.
